قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران

فصل اول -کلیات 
    ماده 1 - تعاریف
    الف– ایثارگر در این قانون به کسی اطلاق میگردد که برای استقرار و حفظ دستاوردهای انقلاب اسلامی و دفاع از کیان نظام جمهوری اسلامی ایران و استقلال و تمامیت ارضی کشور، مقابله با تهدیدات و تجاوزات دشمنان داخلی و خارجی انجاموظیفه نموده و شهید، مفقودالاثر، جانباز، اسیر، آزاده و رزمنده شناخته شود.

    تبصره – احراز مصادیق ایثارگری و تشخیص از کارافتادگی مشمولان این قانون در چهارچوب قوانین نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران براساس آییننامهای خواهد بود که توسط وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح با همکاری بنیاد و ستادکل نیروهای مسلح تهیه و بهتصویب هیأت وزیران میرسد.
    ب – شهید و مفقودالاثر: به کسی اطلاق میشود که جان خود را در راه تکوین، شکوفایی، دفاع و حفظ دستاوردهای انقلاب اسلامی و کیان جمهوری اسلامی ایران، استقلال و تمامیت ارضی کشور، مقابله با تهدیدات و تجاوزات دشمن و عوامل 
ضد انقلاب و اشرار نثار نموده و یا در این رابطه مفقودالاثر شناخته شود.
    ج – جانباز: به کسی اطلاق میشود که سلامتی خود را در راه تکوین، شکوفایی، دفاع و حفظ دستاوردهای انقلاب اسلامی و کیان جمهوری اسلامی ایران ، استقلال و تمامیت ارضی کشور، مقابله با تهدیدات و تجاوزات دشمن و عوامل ضدانقلاب و اشرار از دست داده و به اختلالات و نقصهای جسمی یا روانی دچار شود.
    د - اسیر: به کسی اطلاق میشود که در راه تکوین، شکوفایی، دفاع و حفظ دستاوردهای انقلاب اسلامی و کیان جمهوری اسلامی ایران، استقلال و تمامیت ارضی کشور، مقابله با تهدیدات و تجاوزات دشمن وعوامل ضدانقلاب و اشرار در داخل و یا خارج از کشور گرفتار آمده و هویت و وضعیت وی مورد تأیید مراجع صلاحیتدار قرار گیرد.
    هـ – آزاده: به کسی اطلاق میشود که در راه تکوین، شکوفایی، دفاع و حفظ دستاوردهای انقلاب اسلامی و کیان جمهوری اسلامی ایران، استقلال و تمامیت ارضی کشور، مقابله با تهدیدات و تجاوزات دشمن و عوامل ضد انقلاب و اشرار در داخل و یا خارج از کشور اسیر شده و سپس آزاد شود. همچنین کلیه افرادی که از تاریخ 28/5/1332 تا 16/11/1357 با الهام از مبارزات و مجاهدات امام خمینی(ره) به دلایل امنیتی، مذهبی یا اتفاقات سیاسی دیگر حداقل به مدت سه ماه در بازداشت یا حبس قطعی بودهاند.
تبصره – استمرار شرایط این بند در طول دوران اسارت و یا زندان باید به تأیید مراجع صلاحیتدار برسد.
    و – رزمنده: به کسی اطلاق میشود که در راه تکوین، دفاع و حفظ ارزشها و کیان جمهوری اسلامی ایران، استقلال و تمامیت ارضی کشور، مقابله با تهدیدات و تجاوزات دشمن و عوامل ضدانقلاب و اشرار با تأیید مراجع ذیصلاح بهطور فعال حضور یافته باشد.
    تبصره- رزمندگان موضوع این بند در استفاده از تسهیلات این قانون که شامل ایثارگران میباشد، مستثنی بوده و دولت موظف است اقدامات قانونی لازم را در جهت رسیدگی به امور آنان به عمل آورد.
    ز – خانواده شاهد : خانوادههای معظمی که در راه اعتلای اهداف عالیه انقلاب اسلامی و مبارزه با دشمنان انقلاب یکی از اعضای خانوادهشان (پدر، مادر، همسر، فرزند) شهید یا مفقودالاثر یا اسیر شده باشد.
    ح – خانواده ایثارگران: خانوادههای جانبازان و آزادگان که شامل همسر، فرزند و والدین آنها میشود.
    ط – درصورت فوت جانبازان و آزادگان مشمول این قانون، خدمات و امتیازات مربوط، به خانواده تحت تکفل آنان تعلق میگیرد.
    ی – بنیاد شهید و امور ایثارگران در این قانون به اختصار «بنیاد» نامیده میشود.

ماده 2 – دستگاههای مشمول این قانون عبارتند از:
    الف – کلیه وزارتخانهها، سازمانها، و دستگاههای اجرائی، مؤسسات و شرکتهای دولتی و ملی شده تحت پوشش و یا مدیریت دولتی اعم از اینکه دارای قوانین و مقررات خاص باشند و یا نباشند، قوه قضائیه اعم از کادر قضائی و اداری و سازمانها و مؤسسات وابسته و تابعه آنها، کانون وکلای دادگستری، کانونهای کارشناسان رسمی دادگستری، قوه مقننه، نهاد ریاست جمهوری ، سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران (سازمانهای وابسته و تابعه)، نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران (نظامی و انتظامی) نهادها و مؤسسات عمومی غیردولتی و نهادهای انقلاب اسلامی و شرکتهای تحت پوشش وابسته یا تابعه آنها و کلیه سازمان‌ها و شرکتهایی که به نحوی از انحاء از بودجه عمومی دولت استفاده میکنند و یا قسمتی از بودجه آنها توسط دولت تأمین میگردد، بانکها، مؤسسات بیمهای، جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران، شهرداری‌ها و شرکتهای تحت پوشش آنان و نیز مؤسسات و شرکتهایی که شمول قانون برآنها مستلزم ذکر نام است از قبیل سازمان تأمین اجتماعی، شرکت ملی نفت ایران، شرکت ملی گاز ایران، شرکت ملی صنایع پتروشیمی، سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، سازمان صنایع ملی ایران، شرکتهای هواپیمایی، سازمان انرژی اتمی، اعضای هیأت علمی و کادر اداری دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی کشور، مجمع تشخیص مصلحت نظام، شورای نگهبان و دانشگاه آزاد اسلامی
    ب – سایر دستگاهها و سازمان‌ها و شرکتها و مراکز تولیدی و توزیعی و خدماتی که تحت پوشش قانون کار یا مقررات تأمین اجتماعی و قوانین خاص هستند.

فصل دوم – مسکن
    ماده 3 – خدمات مسکن با استفاده از روشهای ذیل ارائه میگردد:
    الف – تأمین و واگذاری زمین یا مسکن
    ب – واگذاری منازل اجاره به شرط تملیک
 

    ج – ارائه تسهیلات بانکی بلندمدت با کارمزد حداکثر چهاردرصد (4%) با بازپرداخت بیست ساله
    د – ودیعه مسکن استیجاری
    هـ - کمک بلاعوض
    و – پرداخت هزینه تعمیر منزل و تبدیل به احسن نمودن مسکن نامناسب
    ز – معافیت از هزینههای آمادهسازی زمین، خدمات و تسهیلات مهندسی و شهری که حسب مورد به ایثارگران واجد شرایط تعلق میگیرد.
    تبصره 1 – مشمولان دریافت خدمات مسکن عبارتند از: 
1- همسران، فرزندان و والدین شهدا، اسرا و مفقودالاثرها، جانبازان بیست و پنج درصد (25%) و بالاتر و آزادگانی که فاقد مسکن بوده یا دارای مسکن نامناسب می‌باشند.
2- تا پایان قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران فرزندان جانبازان هفتاد درصد (70%) و بالاتر فاقد مسکن در صورتی که قبلاً از زمین یا مسکن دولتی استفاده نکرده‎اند. 
    تبصره 2 – جانبازان و آزادگان متوفای مشمول این فصل که قبل از فوت از خدمات مربوط به مسکن برخوردار نشدهاند، خدمات مرتبط به مسکن به همسران آنان که مسؤولیت حضانت فرزندان جانباز و آزاده را عهدهدار میباشند و یا به قیم قانونی 
به نام فرزندان آنان اعطاء میگردد. ضمناً جانبازان و آزادگان متأهل متوفی که دارای فرزند نباشند واگذاری خدمات مسکن موردنظر به همسر آنان ارائه میگردد.

ماده 3 مکرر- دولت موظف است در اجرای بند(ل) ماده(44) قانون برنامه پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران در سال 1391 به تعداد یکصد هزار نفر از جانبازان بیست و پنج درصد(25%) و بالاتر، آزادگان و فرزندان شهدا، فرزندان جانبازان بالای هفتاد درصد(70%)، همسران و والدین شهدا تسهیلات خرید یا ساخت مسکن اعطاء نماید.
مبلغ تسهیلات مزبور به‌ازای هر واحد مسکونی در شهرهای بیش از یک میلیون نفر چهارصد و پنجاه میلیون (450.000.000)ریال، مراکز استانها سیصدوپنجاه میلیون(350.000.000) ریال، سایر شهرها دویست و پنجاه میلیون (250.000.000) ریال و برای روستاها یکصد و پنجاه میلیون(150.000.000) ریال با نرخ چهار درصد(4%) و بازپرداخت بیست‌ساله بدون رعایت الگوی مصرف و نوساز بودن مسکن تعیین می‌گردد.
دولت موظف است نسبت به تضمین، پیش‌بینی و پرداخت مابه‌التفاوت سود بانکی تا سقف نرخ مصوب نظام بانکی بانکهای عامل اقدام نماید.
بانکهای عامل موظفند نسبت به ارزیابی ملک، محاسبه و أخذ تضمین‌های بازپرداخت لازم به‌میزان اصل تسهیلات و سود سهم ایثارگر(چهار درصد) اقدام نمایند.
    تبصره- دولت مکلف است به جانبازان و آزادگان و خانواده شهدای دارای مسکن ناتمام و نامناسب که قبلاً از وامهای کمتر از سقف وام مصوب در سال 1390 استفاده کرده‌اند، مابه‌التفاوت آن را با همان وثیقه قبل یا وثیقه جدید پرداخت نماید. 

ماده 4 – میزان تسهیلات بانکی این فصل برای هریک از مشمولان به ازای هر واحد مسکونی، یکصد و بیست میلیون (000/000/120) ریال در شهرهای با بیش از یک میلیون نفر جمعیت و در سایر شهرها و روستاها یکصد میلیون (000/000/100) ریال میباشد. افزایش سطح تسهیلات موضوع این ماده در سالهای آتی، براساس نرخ تورم به تصویب هیأت وزیران خواهدرسید.
    تبصره 1 – مشمولان این قانون که عضو تعاونیهای مسکن بوده و نیز مالکان املاک مسکونی فاقد سند مالکیت رسمی اعم از شهری و روستایی میتوانند با ارائه ضمانت لازم (سفته و تعهدنامه کتبی بنیاد استان مربوط) از تسهیلات بانکی استفاده نمایند. این ضمانت نافی مسؤولیت بانک در پیگیری اقدامات قانونی برای وصول مطالبات معوق نخواهد بود.
    تبصره 2 – رعایت آییننامه مقاومسازی در ساخت واحدهای مشمول این تسهیلات که به تأیید شهرداری یا بنیاد مسکن رسیدهباشد ضروری است.
    تبصره 3 – محاسبه سود و کارمزد متعلق به تسهیلات بانکی مسکن در چهارچوب ضوابط مورد عمل بانکها در بخش مسکن صورت خواهد گرفت و سود و کارمزد قابل دریافت از ایثارگران مشمول، چهاردرصد (4%)بوده و پرداخت مابهالتفاوت آن نسبت به سود مورد انتظار بانکها در بخش مذکور در قوانین بودجه سنواتی کل کشور پیشبینی خواهدشد تا از آن طریق به بانکها پرداخت شود.
    تبصره 4 – ایثارگرانی که از تسهیلات و وام خرید مسکن در سقف بالاتر از میزان اشاره شده در این ماده استفاده مینمایند سود تسهیلات و کارمزد وام دریافتی تا سقف پیشبینی شده در این ماده براساس چهاردرصد (4%) و مازاد بر آن برابر ضوابط نظام بانکی محاسبه خواهدشد. دریافت این تسهیلات و وام بدون شرایط سپردهگذاری میباشد.

    ماده 5 – به منظور پیشگیری از تخریب و بلااستفاده شدن و مساعدت در تعمیر و نگهداری منازل مسکونی مشمولان این فصل که در عسر و حرج قرار دارند و از مساعدتهای مربوط به مسکن نیز بهرهمند نشدهاند، بنیاد بر حسب ضوابط و مقررات مصوب هیأت امناء میتواند بخشی از هزینههای تعمیرات منازل را به صورت بلاعوض پرداخت نماید.

    ماده 6 – مشمولان این قانون برای احداث یک واحد مسکونی با زیربنای مفید تا یکصد و بیست مترمربع و بیست مترمربع تجاری در شهر محل سکونت خود از پرداخت هزینههای عوارض صدور پروانههای ساختمانی، عوارض شهرداری و نوسازی برای یکبار با معرفی بنیاد معاف میباشند. مفاد این ماده در احداث مجتمعهای مسکونی نیز اعمال و مازاد بر تراکم شامل ایثارگران نخواهدبود.
    تبصره – مشمولان این قانون از پرداخت هرگونه هزینه انشعاب آب و فاضلاب، برق و گاز و پنجاه درصد (50%) هزینه خدمات انشعاب آنها برای یک‌بار معاف میباشند.

    ماده 7 – وزارت راه و شهرسازی موظف است برای جانبازان بیست و پنج درصد(25%) و بالاتر، آزادگان، همسران شهید و یا قیم قانونی فرزندان شهید (به نام فرزندان) نسبت به تأمین زمین بر مبنای قیمت منطقه‌ای سال 1369 و اولین سال قیمت منطقهای برای زمینهایی که قیمت منطقهای سال 1369 را ندارند با هماهنگی بنیاد اقدام نماید. در صورتی که واگذاری زمین به واجدین شرایط این ماده ممکن نباشد دولت مکلف است به ازای آن جهت هریک از مشمولان مبلغ پنجاه میلیون (000/000/50) ریال برای سال اول و متناسب با نرخ تورم جهت سالهای بعد، اعتبار لازم را اختصاص دهد.

    ماده 8 – وزارت راه و شهرسازی موظف است سالانه حداکثر سی‌درصد(30%) از منازل اجاره به شرط تملیک خود را با در نظر داشتن تعداد واجدین شرایط و متناسب با نیاز بنیاد به این امر اختصاص دهد. مابهالتفاوت سهم زمین در آپارتمان‌های اجاره به شرط تملیک به مشمولان واجد شرایط پرداخت میشود.

    ماده 9 – مشمولان این فصل از پرداخت هزینه آمادهسازی کلاً معاف و پرداخت این هزینهها به عهده وزارت راه و شهرسازی است. این معافیت‌ها در هنگام انعقاد قرارداد محاسبه و قید میگردد.

    ماده 10 – بنیاد موظف است با اعتبارات مصوب در بودجه سالانه نسبت به مناسب‌سازی اماکن مسکونی و ساماندهی محیط زیست شخصی جانبازان ویژه اقدام نماید.

    ماده 11 – وزارتخانههای نیرو، نفت، راه و شهرسازی و کشور موظفند کلیه هزینههای خدمات مربوط به آبرسانی، برقرسانی،گازرسانی و جاده مواصلاتی و ساخت و ساماندهی و نگهداری گلزارهای شهدا و یادمانها را با هماهنگی بنیاد تأمین نمایند.
هزینه آب، برق و گاز مصرفی گلزارهای شهدا در مکانهایی که تحت پوشش شهرداری‌ها، اوقاف و سازمان میراث فرهنگی نیستند رایگان میباشد.
    آییننامه اجرائی این ماده توسط وزارت کشور با هماهنگی بنیاد و ستاد کل نیروهای مسلح و معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور و وزارتخانههای مزبور تهیه و به تصویب هیأت وزیران خواهدرسید.
فصل سوم – بهداشت و درمان
    ماده 12 – حدود خدمات بیمه بهداشتی، درمانی (همگانی، مکمل، خاص) قابل ارائه به خانواده شاهد، جانبازان، آزادگان و افراد تحت تکفل ایشان طبق مفاد قانون بیمه همگانی درمانی کشور و قانون ساختار نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی و اصلاحات قوانین یادشده میباشد. آیین‌نامه اجرائی ذیربط با پیشنهاد مشترک بنیاد، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و ستاد کل نیروهای مسلح به تصویب هیأت وزیران 
خواهد رسید.

    ماده 13 – 
الف- تأمین صددرصد (100%) هزینه بهداشتی درمانی به صورت بیمه سلامت، بیمه همگانی، بیمه مکمل و بیمه خاص (خدماتی که مشمول قوانین بیمه همگانی و تکمیلی نمیگردند) خانواده شاهد، جانبازان، آزادگان و افراد تحت تکفل آنان برعهده دولت بوده و اعتبارات آن هرساله در قوانین بودجه سنواتی منظور میگردد. 
    تبصره 1 – کلیه دستگاههای اجرائی موظفند از محل اعتبارات مصوب و در قالب تخصیص اعتبار ابلاغی نسبت به تأمین و پرداخت کسورات بیمه درمانی همگانی و مکمل سهم کارکنان ایثارگر شاغل در دستگاه مربوط و خانواده شاهد، جانبازان، آزادگان و افراد تحت تکفل آنان اقدام نمایند.
    تبصره 2 - شرکتهای دولتی، نهادها، بانکها و مؤسسات انتفاعی وابسته به دولت و شرکتهایی که شمول قانون بر آنها مستلزم ذکر نام است، موظفند از محل هزینه عملیات جاری خود نسبت به پرداخت کسورات بیمه درمانی همگانی و مکمل سهم ایثارگران شاغل در مؤسسات مربوط و افراد تحت تکفل آنان اقدام نمایند.
    تبصره 3 – دولت مکلف است به منظور پرداخت کسورات بیمه درمان همگانی و تکمیلی سهم ایثارگران شاغل در بخش غیردولتی مشمول قوانین کار و تأمین اجتماعی اعتبار لازم را هر ساله در لوایح بودجه سنواتی کل کشور پیشبینی نموده و در اختیار سازمان تأمین اجتماعی قرار دهد. 
    تبصره 4 – دولت موظف است ضمن لوایح بودجه سنواتی سازوکارهای لازم را برای بهرهمندی هماهنگ مشمولان این ماده از خدمات درمانی فراهم نماید.
ب- تا پایان قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران صددرصد(100%) هزینه‌های درمانی ایثارگران شاغل و بازنشسته و افراد تحت تکفل آنان به عهده دستگاه اجرائی و صددرصد (100%) هزینه‌های درمانی ایثارگران غیرشاغل و افرد تحت تکفل آنان به عهده بنیاد شهید و امور ایثارگران است. 

    ماده 14 - بنیاد موظف است امکانات بهداشتی، درمانی، تشخیصی، توانبخشی، آموزشی، پیشگیری، دارو و تجهیزات مورد نیاز را برای گروههای ویژه جانبازان شیمیایی، اعصاب و روان، نخاعی و اندامهای مصنوعی داخلی و خارجی جانبازان تهیه و تأمین نماید. بدین منظور بنیاد میتواند ضمن استفاده از ظرفیت بخشهای دولتی و غیردولتی حسب ضرورت با تأیید معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور و تصویب هیأت وزیران نسبت به توسعه یا تأسیس مراکز ویژه مورد نیاز ایثارگران واجد شرایط اقدام نماید. 
    تبصره 1 - سازمان بهزیستی کشور موظف است با اولویت نسبت به پذیرش فرزندان معلول ایثارگران در مراکز دولتی و غیردولتی اقدام نموده و خدمات مربوطه را به آنها ارائه نماید. اعتبار مربوط به این خدمات ازمحل اعتبارات مصوب سازمان مذکور تأمین و پرداخت میگردد. 
    تبصره 2 - بنیاد موظف است داروهای خاص، تجهیزات پزشکی و توانبخشی و آمبولانس موردنیاز ایثارگران را از محل اعتبارات مصوب خود تأمین و وارد نماید. 

    ماده 15 - بنیاد موظف است با همکاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به منظور تأمین و ارتقای سطح بهداشت و درمان و پایش و کنترل وضعیت جسمی و روانی خانواده شاهد، جانبازان، آزادگان و افراد تحت تکفل آنان نسبت به ایجاد بانک جامع اطلاعات پزشکی و پیراپزشکی و تشکیل پرونده سلامت برای آنان اقدام نماید. 

    ماده 16 - وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی موظف است با هماهنگی بنیاد نسبت به واکسیناسیون خاص درمورد افراد مشمول ماده(15) به صورت رایگان اقدام نماید.

    ماده 17 - بنیاد موظف است نسبت به اعزام به خارج جانبازانی که امکان درمان آنان در داخل کشور وجود ندارد، حسب تشخیص و نظر کمیسیون پزشکی و تأیید شورای عالی پزشکی بنیاد و با استفاده از بودجه ارزی و ریالی که در اعتبارات سنواتی بنیاد پیش‌بینی میگردد، اقدام نماید. 

ماده 18 - بنیاد موظف است به منظورتعیین، تدوین و یا اصلاح معیارهای تشخیص درصد از کار افتادگی به عنوان مبنای ارائه خدمات به جانبازان و آزادگان با در نظر گرفتن وضعیت سلامتی، شرایط اجتماعی، اقتصادی و اشتغال این گروه و با استفاده از استانداردهای بینالمللی به عنوان معیارهای جدید در ارائه خدمات (امتیازبندی تلفیقی) و تعیین و اصلاح و به روز کردن درصد از کارافتادگی جانبازان نسبت به تشکیل کمیسیون پزشکی در مواردی که مطابق ضوابط، نیاز به رأی کمیسیون باشد، اقدام نماید. 

    ماده 19 – بنیاد موظف است حداکثر ظرف شش ماه پس از تصویب این قانون به منظور حفظ اسناد و مدارک پزشکی و سابقه مجروحیت موجود در بیمارستان‌ها و کلیه مراکز پزشکی، درمانی و ستادهای تخلیه مجروحان و جلوگیری از امحاء، مفقود یا معدوم شدن اسناد با استفاده از خدمات ماشینی و امکانات رایانهای نسبت به تشکیل و تمرکز بانک اطلاعات و آمار مجروحان دوران دفاع مقدس اقدام نماید.

    ماده 20 – بنیاد موظف است با هماهنگی وزارتخانههای بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، تعاون، کار و رفاه اجتماعی، آموزش و پرورش، ورزش و جوانان و سازمان بهزیستی کشور بهمنظور ارائه خدمات مشاورهای و مددکاری، پیشگیری و درمان جهت ارتقای سطح سلامت و تأمین بهداشت روانی ایثارگران و خانواده ایشان  «مراکز مشاورهای و مددکاری ایثارگران» را تأسیس نماید.
    تبصره- آییننامه اجرائی این فصل ظرف سه ماه پس از تصویب این قانون توسط بنیاد و با همکاری وزارتخانههای تعاون، کار و رفاه اجتماعی، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران و ستادکل نیروهای مسلح تهیه و به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.

فصل چهارم – تسهیلات اداری و استخدامی    
ماده 21 – کلیه دستگاههای موضوع ماده (2) این قانون مکلفند حداقل بیست و پنج درصد(25%) از نیازهای استخدامی و تأمین نیروهای مورد نیاز خود را که وفق ضوابط و مجوزهای مربوط و جایگزینی نیروهای خروجی خود أخذ مینمایند به خانوادههای شاهد، جانبازان و آزادگان، همسر و فرزندان شهدا و جانبازان بیست و پنج درصد (25%) و بالاتر، فرزندان و همسران آزادگان یک‌سال و بالای یک‌سال اسارت، اسرا وخواهر و برادر شاهد اختصاص دهند و پنج درصد (5%) سهمیه استخدامی را نیز به رزمندگان با سابقه حداقل شش‌ماه حضور داوطلبانه در جبهه‌ها و همسر و فرزندان آنان و فرزندان جانبازان زیر بیست و پنج درصد (25%) و آزادگان کمتر از یک‌سال اسارت اختصاص دهند.  
    تبصره 1- آن دسته از فرزندان شاهد، جانبازان ازکار افتاده کلی، آزادگان از کارافتاده کلی و فرزندان آنان که علاوه بر سهمیه استخدامی این ماده با کسب حدنصاب قبولی و امتیازات لازم در آزمون‌های استخدامی پذیرفته شوند میتوانند همانند سایر فرزندان شاهد، جانبازان و آزادگان از شرط معافیت حداقل معدل و حداکثر سن بهرهمند گردند.
    تبصره 2 – کلیه دستگاههای مشمول این قانون موظفند پس از بازنشستگی یکی از ایثارگران از محل سهمیه استخدامی خود با رعایت شرایط عمومی استخدام یکی از فرزندان شهید، جانبازان بیست و پنج درصد(25%) و بالاتر، آزاده، اسیر و مفقودالاثر را در آن دستگاه استخدام نمایند.
    تبصره 3 – کسب حداقل هشتاد درصد (80%)حد نصاب آزمون علمی آخرین نفر پذیرفته شده برای مشمولان متقاضی استخدام در ادارات آموزش و پرورش و علوم، تحقیقات و فناوری الزامی است.
    ماده 22 – بنیاد حسب مورد به همسر و والدین شاهد، جانبازان و آزادگان، که بنا به تشخیص کمیسیون پزشکی بنیاد دارای عائله تحت تکفل قانونی محجور و معلول (ذهنی، جسمی، حرکتی) باشند، علاوه بر پرداختیهای موضوع این قانون، درصورتی که نسبت به نگهداری فرد یا افراد یادشده در میان خانواده اقدام نمایند، حداقل به میزان یارانه موضوع قانون جامع حمایت از حقوق معلولان پرداخت مینماید.

    ماده 23 – بنیاد مکلف است به کلیه والدین شاهد به میزان معادل یک و نیم برابر حداقل حقوق کارکنان دولت مستمری پرداخت نماید.

    ماده 24 – همسران شاهد، همسران جانبازان پنجاه درصد(50%) و بالاتر، شیمیایی و اعصاب و روان (متوفی یا در قید حیات)و همسران آزادگان با سابقه اسارت پنج سال و بالاتر که قبل از اسارت با آنان ازدواج نمودهاند، درصورت شاغلبودن می‌توانند با پنج سال سنوات ارفاقی از امتیاز بازنشستگی پیش از موعد با دریافت حقوق و مزایای کامل بهرهمند گردند.
    تبصره 1 – همسران شاغل جانبازان زیر پنجاه درصد (50%) و آزادگان با سنوات اسارت کمتر از پنج سال براساس آییننامهای که به پیشنهاد بنیاد بهتصویب هیأت وزیران میرسد از یک تا پنج سال سنوات ارفاقی بازنشستگی بهرهمند میگردند.
    تبصره 2 – کلیه همسران شاهد شاغل، همانند همسران جانبازان از کاهش ساعت کاری برخوردار میگردند.
    تبصره 3 – رعایت شرط سنی مقرر در قوانین و مقررات بازنشستگی زودتر از موعد جانبازان الزامی نمیباشد.
    ماده 25 – به همسران شاهد سرپرست خانواده و جانبازان پنجاه درصد (50%) و بالاتر و آزادگان متوفی که فرزند یا فرزندانی را از آنان تحت تکفل قانونی داشته باشند معادل حداقل حقوق کارکنان دولت، حق سرپرستی پرداخت خواهد شد. افراد حضانت‌کننده از این فرزندان محروم از مادر نیز مشمول این ماده میباشند.

    ماده 26 – دولت موظف است بهمنظور حمایت از سلامت جانبازان پنجاه‌درصد(50%) و بالاتر و جانبازان اعصاب و روان و شیمیایی به تشخیص کمیسیون پزشکی بنیاد و براساس شدت و نوع ضایعات ناشی از مجروحیت و میزان ساعت کاری که از جانبازان مراقبت میشود، نسبت به برقراری و پرداخت حق پرستاری و 
حق همیاری برمبنای حداقل دستمزد ماهانه کارگران اقدام و اعتبار مورد نیاز را در لوایح بودجه سنواتی منظور نماید.

    ماده 27 – مدت خدمت داوطلبانه جانبازان، رزمندگان، آزادگان و شهدا در جبهه قبل از استخدام و اشتغال درصورت تمایل جزء سنوات قابل قبول ازلحاظ بیمه و بازنشستگی به مأخذ مشاغل سخت و زیانآور(یک به یکونیم) محسوب میگردد.
    دولت مکلف است مابهالتفاوت کسور بیمه و بازنشستگی سهم کارمند و یا کارگر و کارفرما را برای مدت مذکور به مأخذ آخرین وضعیت استخدامی (حقوق و مزایای مشمول کسور بیمه و بازنشستگی) محاسبه و یکجا به صندوقهای مربوط واریز نماید.

    ماده 28 – کلیه دستگاههای مشمول این قانون مکلفند نسبت به اعطای امتیازات دیپلم به شهدا و مفقودان زیر دیپلم و احتساب مزایای یک مقطع تحصیلی بالاتر به کلیه شهدا و مفقودان دارای مدرک دیپلم و بالاتر همانند جانبازان و آزادگان اقدام و حقوق و مزایای آنان را مطابقت دهند.

فصل پنجم – اشتغال و کارآفرینی
ماده 29 – خانواده شاهد، جانبازان ، همسر و فرزندان جانبازان بیست و پنج درصد(25%) و بالاتر، آزادگان و همسر و فرزندان آنان مشروط بر آنکه فاقد شغل و درآمد بوده و واجد شرایط شغل مورد نظر باشند میتوانند ازخدمات این فصل برخوردار شوند.
    تبصره – رزمندگان و خواهر و برادر شاهد در اولویت بعدی برای استفاده از خدمات موضوع این فصل میباشند.

ماده 30 - وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و سایر واحدهای ذی ربط اعم از دولتی و غیردولتی موظفند ضمن هماهنگی با بنیاد در راستای جذب نیروی انسانی موردنیاز کارگاههای تابع قانون کار، مشمولان موضوع ماده (29) این قانون را در اولویت قرار دهند.

    ماده 31 - به منظور تشویق کارفرمایان کارگاهها به جذب مشمولان موضوع ماده (29) این قانون، دولت موظف است کارفرمایانی را که با هماهنگی بنیاد پس از أخذ تعهدات لازم و انعقاد قراردادی که مبین تعهدات طرفین باشد اقدام به جذب نیرو در راستای تأمین نیروی انسانی مورد نیاز خود مینمایند، مشمول تخفیفات و تسهیلاتی به شرح ذیل قرار دهد: 
    الف - حق بیمه سهم کارفرما برای جانبازان و آزادگان و فرزندان شاهد به میزان صددرصد(100%) و سایر مشمولان موضوع ماده(29) این قانون به میزان پنجاه‌درصد(50%) حداقل به مدت پنج سال توسط بنیاد پرداخت میگردد.
ب - کاهش مالیات کارفرمایان این گونه کارگاهها از طریق احتساب یکصد و پنجاه درصد(150%) حقوق پرداختی به ایثارگران جدیدالاستخدام به عنوان هزینههای قابل قبول مالیاتی به مدت پنج سال
    ج - کارفرمایانی که اقدام به جذب و استخدام افراد موضوع ماده (29) این قانون حداقل به مدت پنج سال مینمایند تا مدت هجده ماه از هفتاد و پنج درصد(75%) یارانه حداقل حقوق و دستمزد، موضوع ماده (41) قانون کار برحسب نوع شغلی که در اختیار آنان قرار خواهد گرفت بهرهمند میشوند. 

    ماده 32 - بنیاد موظف است نسبت به ایجاد صندوق اشتغال و کارآفرینی ایثارگران اقدام نموده و اساسنامه آن را تدوین و به تصویب هیأت وزیران برساند. منابع مالی این صندوق به شرح زیر تأمین میگردد:
    الف - بودجه عمومی دولت
    ب - وجوه برگشتی از محل اقساط وامهای اشتغال پرداختی به ایثارگران(وجوه اداره شده)
    ج - سایر منابع بنیاد (منابع داخلی بنیاد)

    ماده 33 – درصورتی که در راستای دستیابی فرزندان شاهد، جانبازان بیست و پنج درصد (25%) و بالاتر و آزادگان بیکار به مشاغل مناسب، نیاز به فراگیری دورههای آموزشی و مهارتی باشد، به منظور تأمین حداقل معاش آنان درطول دوره آموزش (حداکثر تا هجده‌ماه) کمک هزینه زندگی معادل هفتاد و پنج درصد (75%) حداقل حقوق کارکنان دولت و برای یک‌بار توسط بنیاد پرداخت خواهد شد.

    ماده 34 – برای بهرهمندی افراد واجد شرایط این فصل، ضمن هماهنگی دستگاهها و مراکز ارائه‌دهنده امکانات فوق با بنیاد مشروط بر آنکه قبلاً از تسهیلات این فصل استفاده نکرده باشند تا سی درصد (30%) از امکانات مربوط به موارد ذیل به این امر اختصاص مییابد:
    الف – واگذاری غرفه میادین و بازارچههای خوداشتغالی و دکّه ازطریق شوراهای اسلامی و با هماهنگی شهرداری‌ها
    ب – سهمیه پذیرش دورههای کوتاه مدت و بلندمدت آموزش‌های مهارتی، تخصصی سازمان آموزش فنی و حرفهای به همراه تسهیلات رفاهی بهویژه خوابگاه
    ج – اجرای دورههای کارورزی خاص فارغالتحصیلان توسط دستگاههای اجرائی ذیربط
    د – اعزام نیروی کار به خارج از کشور، توسط دستگاههای مشمول این قانون

    ماده 35 – دولت مکلف است ساز و کارهای مناسب را برای ایجاد مشاغل پایدار برای مشمولان این فصل از محل تسهیلات تکلیفی، اعتبارات وجوه اداره شده، خوداشتغالی، برنامه کمکهای فنی و اعتباری (ملی و استانی) در لوایح بودجه سالانه پیشبینی و اجراء نماید.

    ماده 36 – به منظور ساماندهی موضوع اشتغال مشمولان این قانون در سیاستگذاریهای کلان، رئیس بنیاد در شورای عالی اشتغال عضویت خواهد داشت.

فصل ششم – معیشت و رفاه
    ماده 37 - کسورات بازنشستگی سهم اسرا، آزادگان و جانبازان شاغل و حالت اشتغال در دستگاههای موضوع ماده (2) این قانون به شرح تبصرههای زیر حسب مورد تأمین و پرداخت میگردد. 
    تبصره 1 - کلیه دستگاههای اجرائی موظفند از محل اعتبارات مصوب و در قالب تخصیص اعتبار ابلاغی نسبت به تأمین و پرداخت کسورات بازنشستگی سهم اسرا، آزادگان و جانبازان در دستگاه مربوط اقدام نمایند. 
    تبصره 2 - شرکتهای دولتی، بانکها و مؤسسات انتفاعی وابسته به دولت، نهادهای عمومی غیردولتی که از بودجه عمومی دولت استفاده میکنند و شرکتهایی که شمول قانون بر آنها مستلزم ذکر نام است، موظفند از محل هزینه عملیات جاری خود نسبت به پرداخت کسورات بازنشستگی سهم اسرا، آزادگان و جانبازان شاغل و حالت اشتغال در مؤسسات مربوط اقدام نمایند.
    تبصره 3 – دولت مکلف است به منظور پرداخت کسورات بازنشستگی سهم اسرا، آزادگان و جانبازان شاغل در بخش غیردولتی مشمول قانون کار و تأمین اجتماعی اعتبار لازم را هر ساله در لوایح بودجه سنواتی کل کشور پیشبینی نموده و در اختیار سازمان تأمین اجتماعی قرار دهد. 

    ماده 38 - حقوق و مزایای پرسنل وظیفه و نیروهای داوطلب غیرشاغل در دستگاههای موضوع ماده(2) این قانون که به صورت بسیج مردمی از سوی مراجع ذی‌صلاح نظیر نیروی مقاومت بسیج، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ارتش، کمیته امداد امام خمینی(ره) ، جهاد سازندگی، سازمان تبلیغات اسلامی، حوزههای علمیه و 
جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران به جبهه اعزام و به دلیل حضور در جبهه و یا براثر ترور شهید، مفقودالاثر، جانباز از کارافتاده کلی و آزاده از کارافتاده کلی گردیدهاند، طبق مقررات، همطراز کادر نیروهای مسلح تعیین و توسط بنیاد پرداخت خواهد شد. 
    تبصره – حقوق وظیفه جانبازان غیرحالت اشتغال مشمول قوانین نیروهای مسلح براساس مقررات مربوط در نیروهای مسلح محاسبه و توسط نیروی مربوط پرداخت میگردد.

    ماده 39 – حقوق و مزایای حالت اشتغال مستخدمان شهید، مفقودالاثر، اسرا، آزادگان و جانبازان از کار افتاده کلی دستگاهها، اعم از کشوری و لشکری براساس قوانین و مقررات استخدامی نیروهای مسلح محاسبه میگردد.
    تبصره 1 – حقوق و مزایای اسرا، آزادگان و جانبازان ازکارافتاده کلی توسط دستگاه مربوط و حقوق و مزایای شهدا و مفقودالاثرها توسط بنیاد پرداخت میگردد.
    تبصره 2 – حقوق حالت اشتغال جانبازان و آزادگان از کارافتاده کلی موضوع مواد(38) و (39) این قانون در صورت اشتغال در دستگاههای موضوع بند(الف) ماده(2) این قانون قطع میگردد.

    ماده 40 – حقوق بازنشستگی شهدا، جانبازان و آزادگان مشمول قانون حالت اشتغال، معادل آخرین حقوق و مزایای دریافتی تعیین و هر ساله متناسب با افزایش ضریب حقوق شاغلان اضافه و به شکل تبصرههای زیر عمل میشود.
    تبصره 1 – حقوق بازنشستگی مشمولان قانون حالت اشتغال، اعم از اینکه دراجرای قانون مذکور و یا سایر قوانین و مقررات مربوط بازنشسته شده باشند مشابه کارکنان همطراز (بازنشسته در سال تصویب این قانون) تطبیق و اعمال میگردد.
    تبصره 2 – حقوق بازنشستگی و وظیفه شهدا، جانبازان و آزادگان غیرمستخدم دولت توسط بنیاد و حقوق بازنشستگی و وظیفه جانبازان و آزادگان مستخدم دولت توسط صندوق بازنشستگی دستگاه ذیربط پرداخت میگردد.
    تبصره 3 – مشمولان قانون حالت اشتغال هنگام نیل به بازنشستگی از کلیه امتیازات منظورشده برای شاغلان همطراز (مانند پاداش پایان خدمت وغیره) برخوردار میگردند. دستگاه مجری حکم حقوق بازنشستگی مکلف به تأمین و پرداخت حقوق و امتیازات مذکور خواهد بود.

    ماده 41 - جانبازان بیست و پنج درصد(25%) و بالاتر، آزادگان و خانوادههای شاهد و خانواده جانبازان هفتاد درصد (70%) در صورت مسافرت داخلی از طریق هریک از شرکتهای دولتی یا خصوصی هواپیمایی، راهآهن و کشتیرانی با ارائه کارت ایثارگری و یا معرفینامه بنیاد از پرداخت پنجاه درصد(50%) هزینه بلیط مسافرت معاف میباشند. 
    تبصره 1 – کلیه مشمولان این ماده از پرداخت هزینه بلیط اتوبوس و مترو (داخل شهری) معاف میباشند.
    تبصره 2 - مشمولان این ماده در پروازهای خارجی با معرفینامه بنیاد برای یک‌بار در سال از پنجاه درصد (50%) تخفیف مستقیم بهای روز فروش بهرهمند می‌باشند. 
    تبصره 3 - تخفیف موضوع این ماده در بخشهای دولتی و خصوصی توسط بنیاد تأمین و پرداخت میشود. 

    ماده 42 - معافیت ایثارگران و فرزندان ذکور آنان و برادران شهدا از انجام خدمت وظیفه عمومی طبق قانون نظام وظیفه عمومی و اصلاحات آن و تدابیر فرمانده کل نیروهای مسلح خواهد بود. 

    ماده 43 - سازمان حج و زیارت موظف است هر ساله پنج درصد (5%) تا 
ده درصد (10%) از سهمیه حج تمتع را به جانبازان و آزادگان و همسران آنان، همسر و والدین شاهد که توسط بنیاد معرفی و برای اولین بار مشرف میشوند اختصاص دهد. 

    ماده 44 - وزارت کشور ضمن هماهنگیهای لازم نسبت به ارائه خدمات ترددی از جمله آرم و کارت تردد و مجوز ورود به محدوده طرح ترافیک و مناطق مربوط را برای جانبازان بیست و پنج درصد (25%) و بالاتر، براساس معرفینامه بنیاد به صورت رایگان فراهم نماید. 

    ماده 45 - دولت مکلف است سالانه اعتبار و تسهیلات لازم را برای تهیه خودرو مناسب برای کلیه جانبازان پنجاه درصد (50%) و بالاتر و آن تعداد از جانبازان بیست و پنج درصد (25%) الی چهل و نه درصد (49%) که به تشخیص کمیسیون پزشکی بنیاد از نظر جسمی محدودیت حرکتی دارند، پیشبینی نماید. 
    تبصره 1 - آن تعداد از همسر و فرزندان شاهد و آزادگانی که به تشخیص کمیسیون پزشکی بنیاد معلول شناخته میشوند میتوانند از تسهیلات موضوع این ماده استفاده نمایند. 
    تبصره 2 – آییننامه چگونگی واگذاری، میزان تسهیلات، کارمزد و میزان کمک بلاعوض توسط بنیاد و معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور تهیه و به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید. 

    ماده 46 - دولت مکلف است نسبت به تأمین و پرداخت پنجاه درصد (50%) هزینه بیمه عمر خانوادههای شاهد، جانبازان و آزادگان که توسط هیچیک از دستگاههای دولتی تحت پوشش بیمه مذکور نمیباشند، اقدام نماید. 

    ماده 47 - دولت مکلف است همه ساله مبلغی را به منظور کمک به صندوق ذخیره ایثارگران که توسط بنیاد تشکیل خواهد شد در بودجه سالانه بنیاد پیشبینی نماید. 

    ماده 48 - بنیاد مکلف است پس از فوت هریک از ایثارگران غیرمستخدم دولت، کمک هزینه فوت همانند مشمولان قانون پرداخت پاداش پایان خدمت و بخشی از هزینههای ضروری به کارکنان دولت مصوب 26/2/1375 و اصلاحیههای بعدی آن، به خانواده آنان مشروط بر اینکه به موجب قوانین و مقررات دیگری دریافت ننموده باشند، پرداخت نماید. 
    تبصره - دستگاههای اجرائی کشوری و لشکری برای ایثارگران مستخدم خود، طبق قوانین و مقررات مربوط اقدام مینمایند. 

    ماده 49 – دستگاههای اجرائی مشمول این قانون موظفند برای مساعدت در امر ازدواج خانواده شاهد، آزادگان، جانبازان و فرزندان آنان برای یک نوبت هدیه ازدواج موضوع مفاد قانون پرداخت پاداش پایان خدمت و بخشی از هزینههای ضروری به کارکنان دولت مصوب 26/2/1375 و اصلاحیههای بعدی آن را به میزان دوبرابر پرداخت نمایند.
    تبصره – پرداخت هدیه ازدواج به مشمولان این ماده که تحت پوشش دستگاههای اجرائی نیستند بهعهده بنیاد است.

    ماده 50 - تسهیلات بانکی (وام) بابت مساعدت در امر ازدواج خانواده شاهد ، جانبازان ، آزادگان و فرزندان آنان برای یک نوبت به میزان دوبرابر ضوابط بانکی از سوی شورای پول و اعتبار به صورت قرضالحسنه تعیین میگردد.

    ماده 51 - کلیه دستگاههای اجرائی مشمول این قانون موظفند به شهدا و جانبازان بیست و پنج درصد (25%) و بالاتر و آزادگان شاغل مبلغی معادل بیست و پنج درصد (25%) حداقل حقوق کارکنان دولت را که هر ساله توسط دولت تعیین میشود، به عنوان فوقالعاده ایثارگری به طور ماهانه پرداخت نمایند. 
    تبصره 1 - به افراد موضوع ماده مذکور که در استخدام دولت نیستند مبلغ یادشده توسط بنیاد تأمین و پرداخت میگردد. 
    تبصره 2 – این فوقالعاده ایثارگری به جانبازان و آزادگان از کارافتاده کلی که از حقوق حالت اشتغال مطابق مواد (38) و (39) این قانون برخوردار گردیدهاند تعلق نخواهد گرفت.

    ماده 52 – بیمه درمانی فرزندان ذکور شهدا پس از فراغت از تحصیل تا زمان اشتغال حداکثر به مدت سه سال توسط بنیاد محاسبه و پرداخت میگردد.

    ماده 53 – کلیه دستگاههای مشمول این قانون موظفند مرخصی استحقاقی و عملیاتی استفاده نشده شهدا و مفقودان را به ازای هر ماه طلب مرخصی آنان معادل یک ماه آخرین حقوق و مزایای دریافتی آنان محاسبه و از سوی دستگاههای ذیربط پرداخت نمایند.

    ماده 54 – کارکنان شهید و جانباز و آزاده ازکارافتاده کلی همانند سایر کارکنان شاغل دستگاهها، از کلیه تسهیلات اجتماعی، رفاهی، آموزشی و خدمات قابل ارائه به کارکنان دستگاهها، نظیر دفترچه اتکا، علاوه بر تسهیلات بنیاد برخوردار خواهند شد.

    ماده 55 – جانبازان و آزادگان ازکارافتاده کلی مشمول این قانون چنانچه قبل از سن بازنشستگی فوت نمایند، عائله تحت تکفل آنان از حقوق و مزایای حالت اشتغال تا سن بازنشستگی برخوردار خواهند شد.

    ماده 56 – صددرصد (100%) حقوق و فوقالعاده شغل و سایر فوقالعادهها اعم از مستمر و غیرمستمر شاهد، جانبازان و آزادگان از پرداخت مالیات معاف می‌باشد.

    ماده 57 – مرخصی‌های استحقاقی آزادگان شاغل در طول ایام اسارت که براساس ماده (13) قانون حمایت از آزادگان (اسرای آزادشده) پس از ورود به کشور مصوب 13/9/1368 سنوات خدمتی آنان دوبرابر محاسبه و ذخیره شدهاست، براساس آخرین حقوق و مزایای فرد قابل پرداخت خواهد بود.
    همچنین آزادگانی که بعد از اسارت شاغل شدهاند از این مزایا برای مدت اسارت بهرهمند خواهند شد.

    ماده 58 - وزارت دادگستری با همکاری قوه قضائیه نسبت به ارائه خدمات حمایت قضائی از خانواده شاهد، جانبازان بیست و پنج درصد (25%) و بالاتر و آزادگان در مراجع قضائی جهت دفاع و استیفای حقوق آنان اقدام نماید. 
    تبصره 1 - هزینه ارائه خدمات حمایت قضائی از محل اعتبارات مصوب بنیاد تأمین و پرداخت میگردد. 
    تبصره 2 – شکایات مربوط به ایثارگران مشمول این ماده درخصوص عدم اجرای این قانون در کمیسیون ماده (16) قانون تسهیلات استخدامی و اجتماعی جانبازان انقلاب اسلامی قابل طرح میباشد.

    ماده 59 – قوه قضائیه، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور و کانون وکلای دادگستری موظفند بیست و پنج درصد (25%) سهمیه صدور پروانه سردفتری و وکالت و مجوز کارشناسان رسمی دادگستری را به خانواده شاهد، جانبازان بیست و پنج درصد(25%) و بالاتر و آزادگان با شش ماه سابقه اسارت و رزمندگان با ششماه سابقه حضور در جبهه و درصورت واجد شرایط بودن اختصاص دهند. 

    ماده 60 – دستگاههای موضوع ماده(2) این قانون مکلفند حسب درخواست جانبازان و آزادگانی که قبل از تصویب این قانون در خدمت دستگاه بوده و قطع همکاری نمودهاند صرفاً برای یکبار نسبت به اعاده به خدمت آنان اقدام نمایند.
    تبصره – افرادی که به موجب رأی صادره از مراجع قضائی یا هیأتهای رسیدگی به تخلفات اداری و یا سایر مراجع قانونی مربوط به دلیل محکومیت از کار برکنار شدهاند مشمول این ماده نخواهند بود. 

ماده 61 – آییننامه اجرائی این فصل از سوی بنیاد، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران، ستاد کل نیروهای مسلح و معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور تهیه و بهتصویب هیأت وزیران میرسد.

فصل هفتم - امور فرهنگی، آموزشی، ورزشی و ترویج فرهنگ ایثار و شهادت 
    ماده 62 - دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی دولتی، دانشگاه آزاد اسلامی و مراکز آموزش عالی غیرانتفاعی موظفند با رعایت مقطع تحصیلی و نوع مؤسسه، نسبت به انتقال دانشجویان و پذیرفتهشدگان، آزادگان، اسرا، جانبازان بیست و پنج درصد (25%) و بالاتر و همسر و فرزندان آنان و دانشجویان شاهد به دانشگاه یا مؤسسات آموزش عالی محل سکونت خانواده آنان و یا نزدیک‌ترین محل و همچنین تغییر رشته همطراز در گروه آزمایشی مربوط برای یک‌بار اقدام نمایند. 

    ماده 63 – با هدف توسعه، ترویج و نهادینه نمودن فرهنگ جهاد، ایثار و شهادت و زنده نگهداشتن یاد شهیدان و حفظ و تقویت شأن و جایگاه الگوهای عینی عرصه جهاد، ایثار و شهادت، شورای عالی ترویج و توسعه فرهنگ ایثار و شهادت با شرح وظایف و ترکیب زیر تشکیل میشود.
    الف – شرح وظایف:
    1- سیاستگذاری در زمینه احیاء، حفظ، ترویج ونهادینه نمودن فرهنگ جهاد، ایثار و شهادت
    2- ساماندهی و هماهنگی در برنامهریزیهای کلان دستگاهها و نهادهای متولی دولتی و غیردولتی 
    3- به‌کارگیری ظرفیتهای جامعه و کشور برای تحقق اهداف شهیدان، جانبازان و آزادگان 
    4- ساماندهی نحوه تجلیل و تقدیر از ایثارگران و استفاده از توان و ظرفیت آنان در توسعه و ترویج فرهنگ ایثار و شهادت
    ب- ترکیب:
    1- رئیس جمهور به عنوان رئیس شورا
    2- وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی
    3- وزیر علوم، تحقیقات و فناوری
    4- وزیر آموزش و پرورش 
    5- وزیر بهداشت،درمان و آموزش پزشکی
    6- وزیر کشور    
    7- رئیس ستاد کل نیروهای مسلح
    8- رئیس بنیاد شهید و امور ایثارگران
    9- نماینده ولی فقیه در بنیاد
    10- رئیس بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس
    11- رئیس سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران 
    12- رئیس سازمان تبلیغات اسلامی
    13- معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور
    14- یکی از مجتهدین به انتخاب شورای عالی حوزه علمیه قم
    15- رئیس مرکز رسیدگی به امور مساجد
    16- رئیس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه سراسر کشور
    17- دونفر از نمایندگان عضو کمیسیون اجتماعی با معرفی کمیسیون و انتخاب مجلس شورای اسلامی 
    تبصره1- دبیرخانه شورا در بنیاد مستقر میباشد و مسؤولیت پشتیبانی علمی، پژوهشی و خدماتی متناسب با وظایف و مسؤولیت شورا را بر عهده خواهد داشت.
    تبصره2- دستگاههای اجرائی ذیربط موظفند به منظور توسعه و ترویج فرهنگ ایثار و شهادت از تشکلها و سازمانهای غیردولتی فرهنگی، هنری، پژوهشی و ورزشی که در حوزه ایثارگران فعالیت مینمایند، حمایتهای مادی و معنوی بهعمل آورند.
    تبصره 3- دستورالعمل‌های داخلی شورا به پیشنهاد دبیرخانه به تصویب شورا خواهد رسید.
تبصره 4 – مصوبات این شورا با تأیید رئیسجمهور لازمالاجراء خواهدبود.
    ماده 64 – باتوجه به ضرورت حفظ،جمعآوری و تمرکز کلیه اسناد و آثار شهدا و ایثارگران، دولت موظف است اقدامات لازم را در جهت حفظ و نگهداری اصل آثار و اسناد فرهنگی، هنری، تاریخی و علمی مکتوب و غیرمکتوب شهدا و ایثارگران دفاع مقدس و انقلاب اسلامی با رعایت اصول طبقهبندی به عمل آورد.
تبصره 1 – در صورت انتشار این آثار رعایت حقوق مادی و معنوی صاحبان آن الزامی است.
تبصره 2 – آییننامه اجرائی این ماده حداکثر ظرف سه ماه توسط بنیاد با همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، مرکز اسناد ملی، ستاد کل نیروهای مسلح و معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور تهیه و به تصویب هیأت وزیران خواهدرسید.

    ماده 65 - به منظور تجلیل از همسر، فرزند، والدین شهدا، مفقودان، اسرا و همچنین جانبازان، آزادگان و همسر و فرزندان جانبازان بیست و پنج درصد (25%) و بالاتر و رزمندگان، به آنان نشان ویژه اعطاء خواهد شد. اعطای نشان ویژه به کلیه ایثارگران، تابع آییننامه اجرائی خواهد بود که در کارگروهی متشکل از نمایندگان بنیاد، معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور، ستادکل نیروهای مسلح با مسؤولیت معاونت حقوقی و امور مجلس ریاست جمهوری حداکثر ظرف شش ماه تهیه و به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید. این نشان غیراز نشانهای دولتی است که تحت آییننامه مربوط اعطاء میشوند. 

    ماده 66 - بنیاد موظف است نسبت به تأمین و پرداخت صددرصد (100%) هزینه شهریه کلیه دانشجویان شاهد (همسر و فرزندان شهدا)، جانبازان بیست و پنج درصد (25%) و بالاتر و همسر و فرزندان آنها و آزادگان و همسر و فرزندان آنان را که در مؤسسات آموزش عالی غیرانتفاعیغیردولتی، پیامنور، شبانهدولتی، دانشگاه آزاد اسلامی و هر مؤسسه و دانشگاه آموزش عالی شهریهبگیر مورد تأیید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مشغول تحصیل می‌باشند، اقدام نماید. 
    تبصره – تعیین رشتههای تحصیلی مورد نیاز، نوع، میزان و شرایط پرداخت هزینه شهریه دانشجویی به موجب آییننامهای خواهدبود که توسط بنیاد و با همکاری وزارتخانههای علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تهیه و به تصویب هیأت وزیران خواهدرسید.

    ماده 67 - بنیاد موظف است نسبت به تأمین و پرداخت هزینههای خدمات آموزشی طرح شاهد در برنامههای آموزش عمومی و سایر برنامههای آموزش عالی از محل اعتباراتی که به همین منظور در قوانین بودجه سنواتی پیشبینی میشود اقدام نماید. 
    تبصره 1 - بنیاد موظف است نسبت به پرداخت کمک هزینه تحصیلی به دانش‌آموزان و دانشجویان شامل همسر و فرزندان شاهد، جانبازان بیست و پنج درصد (25%) و بالاتر، آزادگان و خانوادههای آنان اقدام نماید. 
    تبصره 2 - آییننامه اجرائی این ماده از سوی بنیاد و معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور تهیه و به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید. 

    ماده 68 - وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و دیگر دستگاههای اجرائی متولی امور فرهنگی کشور مشمول این قانون موظفند نسبت به تولید برنامههای رادیویی و تلویزیونی و هنری مرتبط با ایثار و شهادت اقدام و از هنرمندانی که در این زمینه فعالیت میکنند  به خصوص هنرمندان ایثارگر حمایت نمایند. 
    تبصره – آییننامه اجرائی و تعیین میزان تولیدات برنامههای مورد نظر توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان صدا و سیما با همکاری بنیاد حداکثر ظرف شش ماه تهیه و به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.

    ماده 69 - به منظور تشویق و حمایت از نخبگان و سرآمدان علمی، فرهنگی، ورزشی و هنری خانواده شاهد و ایثارگران برای حضور مؤثر در عرصههای ملی و بین‌المللی، بنیاد موظف است با هماهنگی معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور ظرف شش‌ماه آییننامهای را در این خصوص تهیه و جهت تصویب به هیأت وزیران ارائه نماید. 

    ماده 70 – وزارتخانههای علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و کلیه دانشگاههای دولتی و غیردولتی و دستگاههای اجرائی مشمول ماده(2) این قانون موظفند در اعطای سهمیههای ورود به دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی، بورسهای تحصیلی داخل و خارج  از کشور، فرصتهای مطالعاتی و دورههای دکترای تخصصی بیست درصد(20%) از سهمیه را به همسر و فرزندان شاهد، جانبازان، آزادگان و همسر و فرزندان آزادگان و همسر و فرزندان جانبازان بالای بیست و پنج درصد(25%) اختصاص دهند.
    تبصره – کسب حداقل هفتاد درصد(70%)حد نصاب شرایط علمی و امتیاز پذیرفتهشدگان برای رشتهها و مقاطع تحصیلی الزامی میباشد. این میزان درخصوص رشتههای پزشکی هشتاد درصد(80%) حد نصاب شرایط علمی میباشد.

    ماده 71 – 
الف - تا پایان قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران دانشگاهها و مراکز و مؤسسات آموزشی و پژوهشی و وزارتخانه‎های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، مکلفند حداقل ده درصد (10%) اعضای هیأت علمی مورد نیاز خود را از بین جامعه ایثارگران شامل رزمندگان با بیش از شش‌ماه حضور داوطلبانه در جبهه، جانبازان بالای بیست و پنج درصد (25%)، آزادگان بالای سه سال اسارت، فرزندان جانبازان بالای پنجاه درصد (50%)، فرزندان شهدا و فرزندان آزادگان با بیش از سه سال اسارت که دارای مدرک دکترای تخصصی مورد تأیید وزارتخانه‎های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می‎باشند، حسب مورد از طریق استخدام و یا موافقت با انتقال کارکنان دیگر دستگاهها یا تبدیل وضعیت کارکنان غیر هیأت علمی تأمین و از ابتدا آنان را به صورت عضو هیأت علمی رسمی قطعی با احتساب سوابق آموزشی، پژوهشی و اجرائی مرتبط و تأثیر آن در پایه و مرتبه علمی بدون الزام به رعایت شرط سنی و آزمون استخدام نمایند. مسؤولیت اجرای این حکم به طور مستقیم بر عهده وزرا و رؤسای دستگاههای مذکور است. مقامات یادشده در این خصوص، خود مجاز به اتخاذ تصمیم می‎باشند. احکام و امتیارات این بند شامل اعضای هیأت علمی فعلی دارای شرایط فوق نیز می‎شود. 
ب – پس از برنامه پنجساله پنجم توسعه، دانشگاههای‌دولتی و غیردولتی و مراکز آموزشی و پژوهشی وابسته به دستگاهها و قوای سه‌گانه موظفند بیست‌درصد(20%)‌ از سهمیه هیأت علمی خود را براساس آیین‌نامه‌ای که توسط شورای عالی طرح و برنامه شاهد تهیه و به‌تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی خواهد رسید به ایثارگران اختصاص دهند.
 
    ماده 72 - با توجه به ضرورت حفظ نشاط و شادابی ایثارگران و خانوادههای آنان، کلیه دستگاههای اجرائی موضوع ماده(2) این قانون که دارای امکانات تفریحی فرهنگی، هنری و ورزشی میباشند با در نظر داشتن اصل عزتمندی،برای استفاده ایثارگران و خانواده آنان پنجاه درصد(50%) تخفیف در بهرهمندی از این تسهیلات در نظر گیرند.

فصل هشتم - منابع مالی و نظارت 
    ماده 73 - منابع مالی مورد نیاز با حفظ سهم سایر منابع بنیاد، در قالب مفاد لوایح بودجه سنواتی پیش‌بینی خواهد شد. 
    تبصره 1 - سایر منابع بنیاد به عنوان درآمد اختصاصی بنیاد هرساله در لوایح بودجه سنواتی پیشبینی میگردد. 
    تبصره 2 - به منظور شفافسازی منابع مالی اختصاص‌یافته برای خدمات‌رسانی به ایثارگران، معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور مکلف است نسبت به ایجاد فصل رفاه و تأمین اجتماعی ایثارگران و برنامههای ذیل آن متناسب با عناوین فصول این قانون در لوایح بودجه سنواتی اقدام نماید. 

    ماده 74 - به منظور نظارت بر حسن اجرای این قانون و آییننامه اجرائی آن، رئیس بنیاد موظف است گزارش عملکرد هر سال را که براساس شاخصهای هر برنامه و فعالیت تنظیم شده است حداکثر تا پایان آذر ماه سال بعد به مقاممعظمرهبری، رئیس‌جمهور و مجلس شورای اسلامی ارائه نماید. 
    تبصره 1 - کلیه دستگاههای مشمول این قانون مکلفند هرساله گزارش عملکرد مربوط به نحوه و میزان ارائه خدمات و تسهیلات به ایثارگران مشمول این قانون را به بنیاد ارائه نمایند. 
    تبصره 2 – ارائه گزارش از سوی دستگاههایی که مستقیماً زیر نظر مقاممعظم رهبری هستند با اذن معظمله خواهدبود.

    ماده 75 – نوع، میزان و تعیین اولویت ارائه خدمات هرفصل طبق آییننامههایی خواهد بود که توسط بنیاد با همکاری معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور، ستادکل نیروهای مسلح،  وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران و دستگاههای ذیربط(حسب مورد) تهیه و به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.

    ماده 76 - کلیه قوانین و مقررات مغایر با این قانون ملغیالاثر میباشد. 

    قانون فوق مشتمل بر هفتاد و شش ماده در جلسه مورخ سوم تیرماه یکهزار و سیصد و هشتاد و شش کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی طبق اصل هشتاد و پنجم (85) قانون اساسی تصویب گردید و پس از موافقت مجلس با اجرای آزمایشی آن به مدت چهار سال در تاریخ بیست و پنجم شهریورماه یکهزار و سیصد و هشتاد و پنج، بندهای (الف)، (د)، (ه‍)، (و)، (ط) ماده (1) و تبصره‌های (1) و (2) ماده (3) و مواد (6)، (7)، (8)، (9)، (10)، (13)، (20)، (22)، (23)، (24)، (25)، (28)، (29)، (33)، (35)، (37) وتبصره‌های‌آن، (41) و تبصره‌های (1) و (2) آن، (49)، (52)، (55)، (56) و بخش اخیر فراز اول و فراز دوم ماده (57) و مواد (60)، (72) و (73) این قانون در تاریخ 2/10/1391 از سوی مجمع تشخیص مصلحت نظام با این قید که: «قوانینی که از سال 1386 تا 2/10/1391 به نفع ایثارگران به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده است  به قوت خود باقی و در ابلاغ این مصوبه لحاظ خواهد شد.» موافق مصلحت نظام تشخیص داده شد و مابقی مواد این قانون در تاریخ 29/1/1386 به تأیید شورای نگهبان رسید.
    عبارات الحاقی به ماده (21) که در پی تطبیق با حکم بند «و» ماده (44) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران به‌شرح ذیل به آن افزوده شده است، در طول برنامه پنجساله پنجم توسعه معتبر است: «و جایگزینی نیروهای خروجی خود»، «شهدا و»، «فرزندان و همسران»، «یک‌سال و بالای یک‌سال اسارت» و «و پنج درصد (5%) سهمیه استخدامی را نیز به رزمندگان با سابقه حداقل شش‌ماه حضور داوطلبانه در جبهه‌ها و همسر و فرزندان آنان و فرزندان جانبازان زیر بیست و پنج درصد (25%) و آزادگان کمتر از یک‌سال اسارت اختصاص دهند.»
    بدیهی است سایر احکام مواد، بندها، اجزاء و تبصره‌های کلیه قوانینی که طی سالهای 1386 تا 2/10/1391به نفع ایثارگران به‌تصویب رسیده است از جمله قوانین برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران و بودجه سال 1391 کل کشور در طول زمان اعتبار قانونی خود معتبر است.
    این قانون از تاریخ تأیید مجمع تشخیص مصلحت نظام (2/10/1391) به مدت چهارسال به صورت آزمایشی لازم‌الاجراء است. فهرست قوانینی که برای مجریان غیرقابل استناد است، به شرح زیر اعلام می‌شود:
1- عبارت «شهریه دانشجویان جانباز بیست و پنج درصد (25%) و بالاتر و فرزندان آنان، فرزندان شاهد، آزادگان و فرزندان آنان» از بند «ک» ماده (20) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران مصوب 25/10/1389
2- بند «ب» ماده (44) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران اصلاحی مصوب 7/6/1390
3- بند «هـ» ماده (44) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران مصوب 25/10/1389
4- بند «و» ماده (44) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران اصلاحی 18/11/1390 و 14/8/1391 (تبصره‌های این بند به قوت خود باقی است.)
5- بند «ل» ماده (44) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران مصوب 25/10/1389
6- عبارت «برخورداری از مزایای بیمه مذکور مستلزم پرداخت حق بیمه سهم کارمند توسط افراد فوق‌الذکر و سهم کارفرما توسط دولت است.» از ماده (228) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران مصوب 25/10/1389


علی لاریجانی