دیگران مقصر نیستند

 

فاطمه زین الدینی 

 

امروز در سراسر جهان، افسردگی یکی از بیماری‌های روانی بسیار شایع به شمار می‌آید. روان پزشکان یکی از عوامل اصلی بروز این بیماری در افراد را داشتن افکار منفی می‌دانند. لذا اشخاصی که در طول زندگی همواره افکار منفی را در ذهن خود می‌پرورانند بسیار زودتر و بیشتر از حد معمول دچار افسردگی می‌شوند.افراد افسرده امید خود را به هر چیز از دست داده و این مسئله ضعف و سستی و ناراحتی و بیماری‌های جسمی‌و روحی را برای آنها به همراه می‌آورد. یکی از مهمترین راه‌های پیشگیری و همچنین غلبه بر افسردگی، زدودن افکار منفی از ذهن و خلق افکار مثبت و امیدوار‌کننده است بیماری‌های روحی به ندرت گریبان گیر افراد مثبت اندیش می‌شوند، اشخاصی که افکار مثبت دارند در مقایسه با دیگران از روح و جسمی‌سالم تر و شاداب تر بر خوردارند و از زندگی خود لذت بیشتری می‌برند.زندگی انسان‌ها بازتاب افکار آنهاست. اگر موفق به تغییر افکارشان شوند زندگیشان متحول خواهد شد. این حقیقت علمی‌و ثابت شده است که افکار با نشاط‌تر منجر به بیوشیمی‌با نشــاط‌تر می‌شوند. 

 مشخصات افراد مثبت اندیش

به طور کلی پنج مشخصه اصلی در رفتار افراد مثبت اندیش قابل رویت است:1: در مورد دیگران و اعمالشان گمان نیکو دارند و آنان را به ناحق متهم نمی‌کنند.2: همواره و در همه حالی، خود را صاحب نعمات فراوانی دانسته و به اصطلاح بیشتر داشته‌های خود را می‌بینند تا ناداشته‌ها را. 3: افراد مثبت‌اندیش همیــــشه معتقدند که در سختی و مصائب و سایر مشکلاتی که برای آنها به وجود می‌آید مصلحت یا خیری نهفته است، لذا خود را نباخته و بر سختی‌ها صبر می‌کنند. 4: کسانی که افکار مثبت دارند، در همه حال به گشایش امور و فضل و لطف خداوندی امید دارند یا به عبارتی معتقدند که در هر شدت فرجی نهفته است. 5: افراد مثبت اندیش همواره در مکالمه‌های روزمره شان از کلمات و ادبیاتی امیدوار کننده و نیرو بخش اســـــتفاده می‌کنند.

 از اون طرف بوم پرت نشی!

هرگز مثبت اندیشی به معنای ساده اندیشی و ساده‌لوحی نیست. باید بین این دو مقوله تفاوت قائل شد. ساده لوحی بر پایه بی مسئولیتی است، بر خلاف خوش‌بینی که آگاهانه و مسئولانه است. مومن در عین حال که به دیگران حسن ظن دارد، زیرک و با هوش و حساس است تا هیچ کس از او سوء استفاده ننماید. لذا اسلام به هوشیاری در انتخاب شریک و سند نوشتن و گواه گرفتن در بسیاری از معاملات تأکید کرده است. جالب این که طولانی ترین آیه قرآن درباره ضرورت تنظیم قرارداد، همراه با شاهد گرفتن در هنگام داد و ستدهای مدت دار است.اسلام، خوش گمانی بی جا را مردود دانسته است، که در ادامه به نمونه‌هایی از آن اشاره می‌کنیم:1 - خوش بینی در شرایط نامساعد: امام علی علیه السلام می‌فرماید: «هرگاه خوبی بر روزگار و مردم آن غالب آید، اگر کسی به دیگری گمان بد برد در حالی که از او عمل زشتی آشکار نشده، ستم کار است و اگر بدی بر زمانه و مردم آن غالب شود و کسی به دیگری خوش گمان باشد، خود را فریب داده است.»اسماعیل، فرزند امام صادق علیه السلام، می‌خواست مال خود را در اختیار مردی از قریش قرار دهد که برای تجارت عازم یمن بود. بدین منظور با پدرش مشورت کرد، حضرت فرمود: آیا تو نمی‌دانی که این شخص شراب خوار است؟ اسماعیل گفت: مردم چنین می‌گویند. امام علیه السلام فرمود: فرزندم! به او اعتماد مکن و مالت را به او مسپار. اسماعیل اندرز پدر را نادیده گرفت و مالش را به او داد. آن مرد به یمن رفت و اموال اسماعیل را تلف کرد و به وی هیچ نداد.در موسم حج، اسماعیل همراه با امام علیه السلام مشغول طواف بود و دعا می‌کرد تا خداوند مالش را به او برگرداند. آن حضرت به او رسید و دست مبارکش را بر پشت وی گذاشت و فرمود: فرزندم! به خدا سوگند که تو را بر خدا حقی نیست و در برابر مالی که از تو تلف شده است، اجری نخواهد بود، زیرا به شراب‌خوار اعتماد کردی. قرآن می‌فرماید: اموالتان را به افراد کم خرد نسپارید. کدام شخص کم خرد از شارب الخمر سفیه تر است؟ هر گاه دسته ای از مومنان نزد تو شهادت دادند آنها را تصدیق کن و شراب خوار را (با خوش بینی بی جا) امین خود قرار مده.2 - خوش گمانی در مورد دشمن: امام علی علیه السلام می‌فرماید: «هنگامی‌که با دشمنت پیمان صلح بستی کاملاً از او بر حذر باش، زیرا دشمن گاه نزدیک می‌شود تا طرف مقابل را غافل گیر کند. پس در چنین شرایطی احتیاط را از دست مده و حسن ظن خویش را متهم ساز.»  3 - ساده اندیشی در انتخاب کارگزاران: دین مبین اسلام بر لزوم رعایت احتیاط در گزینش افراد برای پست‌های کلیدی تأکید کرده است. امام علی علیه السلام به مالک اشتر می‌فرماید: «در انتخاب منشیان، هرگز به زیرکی و خوش بینی خود تکیه مکن، زیرا مردان زرنگ طریقه جلب نظر و خوش بینی زمام داران را با ظاهر سازی و تظاهر به خوش خدمتی، خوب می‌دانند.»

 خلاصه کلام

ما در زندگی یا همیشه چوب منفی بافی‌ها و بدبینی‌هامون را می‌خوریم یا، برعکس! از اون طرف نه فکر درست حسابی داریم نه منطقی تصمیم می‌گیریم! در نتیجه مدام دچار یاس و ناامیدی و افسردگی هستیم و فقط هم بلدیم همه اشتباهات را بندازیم گردن روزگار، آدم‌ها، شانس و.....