باز هم «بنزین»

سیدحمید حسینی*

یکسان‌سازی قریب‌الوقوع نرخ بنزین سهمیه‌ای و آزاد از چند منظر قابل 

بررسیاست.

سال گذشته دولت با افزایش قیمت بنزین سهمیه‌ای به ٧٠٠ تومان و

 آزاد به ١٠٠٠ تومان وافزایش ١٦درصدی بهای گازوئیل، بخشی ازکسری

منابع هدفمندی یارانه‌ها راکه بیش از ١٢هزار میلیارد تومان بود،جبران کرد.

 در هنگام بررسی لایحه بودجه سال جاری نیز صحبت ازافزون بر

 شش هزار میلیارد تومان کسری بودجه هدفمندی به میان آمد که دو راه بیشتر

برای آن وجود ندارد؛ یا با حذف یارانه متعلق به قشرهای متوسط به بالا،

این کسری تأمین شود یا دولت، قیمت حامل‌های انرژی را افزایش دهد.

همچنین در قانون برنامه پنجم توسعه که در سال آخر آن هستیم،

مقرر شد تا پایان برنامه، بهای فراورده‌های نفتی درکشوربه٩٠درصد

«فوب خلیج فارس» برسد، بنابراین از نظر قانونی دولت در جهت

برنامه پنجم و برنامه آزاد‌سازی قیمت انرژی حرکت کرده است.

 در حال حاضر که بهای نفت خام کاهش یافته است، هزینه تولید

هر لیتر بنزین حدود ٦٠ سنت، یعنی معادل هزارو ٨٠٠ تومان

 است که فاصله قابل ‌توجهی با قیمت‌های نرخ سهمیه‌ای و آزاد فعلی دارد.

 یارانه داده‌شده به بنزین، از یک‌سو به مصرف بی‌رویه دامن می‌زند

 وازسوی دیگر، قاچاق راافزایش می‌دهد. با نزدیک‌شدن به فصل تابستان،

 برخی پالایشگاه‌های کشوربه سمت تعمیرات اساسی می‌روند وممکن

 است حدود دو ماه تعطیل باشند. فشارهای منطقه‌ای و ماجرای یمن،

تأمین و خرید بنزین را برای دولت دشوار و حجم یارانه‌ها و مسائل دیگر،

 شرایط را با گذشته متفاوت کرده است. اجرای بخشی از فاز دوم هدفمندی

 یارانه‌ها در سال گذشته نشان داد با توجه به شرایط رکودی اقتصاد، آثار

تورم‌زا بر آن مترتب نیست و تورم در حدود ٥/١٤ درصد تثبیت شد.

ممکن است تک‌نرخی‌شدن بنزین، مغایر با عدالت دانسته شود.

البته دولت گذشته که داعیه عدالت‌محوری داشت، آثار مشخصی بر

 اقتصاد برجای گذاشت، اما دولت فعلی اعلام کرده به ‌جای شعار،

در پی کار کارشناسی و علمی است. حدود ٢٥ میلیون لیتر از

 مصرف روزانه، به بنزین آزاد اختصاص داردواین رقم قابل توجهی است.

دولت می‌تواند با افزایش قیمت بنزین آزاد، به تأمین منابعی که نیاز دارد،

 بپردازد. درواقع اگر دولت نتواند نقدینگی‌ای را که یارانه نیاز دارد،‌

تأمین کند ناچار به برداشت از بودجه عمرانی است. نقش بودجه‌های

 عمرانی دولت در رونق اقتصادی هم که نیازی به یادآوری‌ندارد. 

به‌هرحال کاهش ٥٠ درصدی بهای نفت خام، محدودیت‌های ناشی از

 تحریم و مسائل منطقه‌ای در کنار مصرف بالای حامل‌های انرژی در

 کشور و تأمین منابع یارانه‌های نقدی، سبب شده وزارت نفت از چند جهت

 تحت فشار قرار بگیرد. اگر دولت نگاه کلان‌تری به عرصه اقتصاد

داشته باشد، نفت ٤٥ دلاری فرصت خوبی برای آزادسازی قیمت بنزین است.

 بر این اساس، قیمت یک لیتر بنزین حدود هزارو ٣٠٠ تومان خواهد بود.

بنزین نسبت به مسکن، نان و کالاهای اساسی‌ای که نیاز مردم است،

اهمیت کمتری دارد. اصرار بر قیمت‌گذاری از سوی دولت، ادامه

 اشتباهات گذشته است. به نظر می‌رسد امروز هم اگر اجبار محدودیت‌ها

نبود، دولت به سمت واقعی‌ترشدن بهای بنزین حرکت نمی‌کرد. اگر دولت از

 نرخ‌گذاری برای بنزین و خوراک پتروشیمی‌ها- که هر سال سبب

بحث‌ها و ایجاد جو روانی در جامعه می‌شود- دست بردارد، آن‌گاه

می‌توان با بین‌المللی‌کردن قیمت بنزین، به سمت اصلاحات ساختاری

اقتصادی در این حوزه حرکت کرد. همیاری مردم سبب خواهد شد دولت

با کسب منابع لازم از این بخش و هم‌زمان حذف یارانه افراد

غیرنیازمند، به سوی تحقق عدالت اجتماعی و کمک به حدود ١٥ میلیون

جمعیت نیازمندِ حمایت، گام بردارد. 
*عضو هیأت‌مدیره اتحادیه صادرکنندگان فراورده‌های نفت، گازوپتروشیمی