تاثیرات نرخ خوراک 15 سنتی

صنایع پایین‌دستی در مرز بحران

لیلی خامنه/ فعالان بازار سرمایه، ‌سهامداران عمده شرکت‌های پتروشیمی و صاحبان سرمایه این واحدها بالاخره از یک برزخ یک سال و نیمه بیرون آمدندوقتی نمایندگان مجلس شورای اسلامی با تصویب نرخ 15 سنت برای هر مترمکعب خوراک آنها را شوکه کردند.

 واحدهای پتروشیمی از روزگذشته فصلی جدید و ناخوشایند را درصورت‌های مالی خود تجربه خواهند کرد، مدیران این واحدها از اردیبهشت ماه سال جاری درست از زمانی که ستاد تدابیر ویژه اقتصادی در دومین ماه از فصل بهار اعلام کرد که از این پس نرخ خوراک پتروشیمی‌ها 10 سنت برای هرمترمکعب محاسبه می‌شود و این مصوبه ستاد عطف به ماسبق می‌شود و شرکت‌ها باید این رقم را از مهرماه سال قبل در اعداد و ارقام و برآوردهای خود بگنجانند، ‌عزم خود را جزم کردند تا دولتمردان احمدی‌نژاد را متقاعد کنند که این نرخ قدرت رقابت یکی از مهم‌ترین صنایع کشور یعنی پتروشیمی را که هم‌اکنون بیش از 23 درصد از معاملات بازار سهام به آنها تعلق دارد و در کشوری که دارای دومین منابع گازی است از بین می‌برد، اما تلاش آنها بی‌نتیجه ماند. با آمدن دولت یازدهم و برسرکارآمدن مردان اقتصادی کارآزموده و تکنوکرات به ریاست دکترروحانی، ‌مدیران صنعت پتروشیمی امیدوارتر از قبل وارد گفت‌وگو و مذاکره شدند تا بلکه بتوانند دولتمردان نفتی دولت یازدهم را به وزارت بیژن زنگنه متقاعد کنند که تصمیمات دولت قبل درباره نرخ خوراک کاملا غیرمنطقی است و این صنعت را به ورطه نابودی می‌کشد. از اردیبهشت ماه سال جاری تا عصر روز سه‌شنبه که مجلس خبر از تصمیم خود برای خوراک 15 سنتی داد، فعالان و سهامداران عمده و مدیران هلدینگ‌های غول‌پیکر پتروشیمی همه و همه دست به دست هم دادند و با دلیل و منطق، ‌با هشدار و توصیه کوشش کردند که به نمایندگان مجلس و اعضای کمیسیون تلفیق این پیام را بدهند که با تمام برآوردهای صورت گرفته ازنرخ خوراک درمنطقه وحتی امریکا، 15 سنت نمی‌تواند دلیل منطقی داشته باشد و میانگینی از نرخ‌های خاورمیانه باید به تصویب برسد که 6 تا 7 سنت دارای توجیه اقتصادی است. به هر روی روز سه‌شنبه مجلسی‌ها با تمام مخالفت‌ها با چراغ سبزی که مدیران نفتی به آنها نشان دادند هرمترمکعب خوراک پتروشیمی‌ها را 15 سنت تعیین کردند. این خبرروز گذشته بازار سرمایه را دچار سردرگمی عجیبی کرد وباعث شد از همان ساعات آغازین معاملات سهامداران در صف‌های سنگین فروش بایستند و سهام شرکت‌های پتروشیمی خود را که تا چندی قبل ازجایگاه ویژه‌یی در سبد سهام‌شان برخوردار بود، ‌واگذار کنند. آن طور که روز قبل شرکت‌های هلدینگ پتروشیمی خلیج فارس و پارسیان به یک عامل در افت شاخص تبدیل شدند. به هر روی از این پس شرکت‌های پتروشیمی به عنوان تولید‌کننده مواد اولیه و شرکت‌های پایین‌دستی که مصرف‌کننده این مواد اولیه هستند تا محصول نهایی را به دست مشتریان برسانندروزهای جدیدی را به نام افزایش قیمت تجربه خواهند کرد.

خوش به حال قطری‌ها

احمد مهدوی، رییس انجمن صنفی کارفرمایان پتروشیمی در گفت‌وگو با «اعتماد» اعتراض خود را نسبت به تصمیمات مجلس این طور بیان کرد: از این پس ایران به عنوان یکی از بزرگ‌ترین کشورهای دارنده منابع گازی، ‌گران‌ترین نرخ خوراک گازی جهان را خواهد داشت. وی اضافه کرد: به نظر من از این پس دیگر پای هیچ سرمایه‌گذار داخلی و خارجی به صنعت پتروشیمی ایران بازنخواهد شد و ایران یکی از بزرگ‌ترین مزیت‌های خود را در این صنعت از دست داد همان طور که مشاهده کردیم تعدادی از سرمایه‌گذاران خارجی در این هشت سال اخیررفتن از ایران را به ماندن ترجیح دادند و به کشورهای همسایه رفتند. مهدوی با بیان اینکه چطور می‌شود که یکباره نرخ خوراک شش برابر افزایش می‌یابد درحالی که منطق حکم می‌کرد مجلس کمی این رقم را تعدیل می‌کرد یا اینکه تصمیم می‌گرفت قیمت خوراک در چند سال به صورت پلکانی انجام شود. وی در پایان خاطرنشان کرد: ‌خوش به حال قطری‌ها که از این پس می‌توانند با به غارت بردن منابع گازی میدان پارس جنوبی مزیت‌های اقتصادی فراوانی را برای صنایعی که گاز خوراک آنها محسوب می‌شود، ایجاد کنند.

نرخ 15 سنتی مغایر با قانون هدفمندی

از سویی دیگر محمد حسن نژاد، ‌نماینده مجلس شورای اسلامی تصویب نرخ 15 سنتی برای خوراک پتروشیمی‌ها را مغایر با قانون هدفمندی یارانه‌ها اعلام کرد و افزود: تعیین این نرخ خلاف قانون هدفمندی یارانه است و از آنجا که در بودجه 93 رقم مشخصی برای نرخ خوراک پتروشیمی‌ها تعیین نشده بود و تعیین نرخ و هرنوع قیمت‌گذاری در شأن قانونگذار نیست درنتیجه شورای نگهبان می‌تواند این مصوبه را خلاف آیین‌نامه یادشده بداند و در صورت ورود شورای نگهبان به بحث، ‌نرخ خوراک می‌تواند دوباره مورد بررسی قرار گیرد.

کاهش یک میلیارد تومانی سود واحدهای پتروشیمی

کیانوش کاظمی، مدیرعامل پتروشیمی شیراز نیز درگفت‌وگو با «اعتماد» خبر از کاهش سود این شرکت داد و گفت: با نرخ 15 سنت 420 ریال از سود هر سهم این شرکت کاسته می‌شود. به گفته او، با نرخ 15 سنت بیش از 106 میلیارد تومان از سود سالانه پتروشیمی کاهش می‌یابد و نکته بعدی اینکه نرخ بازگشت سرمایه را در این صنعت غیرقابل توجیه می‌کند. کاظمی درباره نرخ بازگشت سرمایه اظهارداشت: به عنوان مثال پتروشیمی شیراز برای یک طرح یک میلیون تنی آمونیاک خود تاکنون 2500 میلیارد تومان هزینه کرده است که با خوراک 15 سنت عدد نرخ بازگشت سرمایه به 7 درصد کاهش می‌یابد که به این ترتیب هیچ سرمایه‌گذاری از این پس به ایران نمی‌آید. وی افزود: پیش‌بینی می‌کنم که از این پس نباید مثل قبل شاهد عرضه انبوه کالاهای پتروشیمی بود چرا که این نرخ صورت‌های مالی و سود آنها را برای تولید محصول بسیار کاهش می‌دهد. از سویی دیگر با بالاگرفتن بحث نرخ خوراک در یکی، دو هفته اخیر و شروع بررسی بودجه در مجلس و آغاز تصمیم‌گیری درباره جزییات بودجه و لغو تحریم‌ها، ‌تقاضا برای محصولات پتروشیمی در بورس اوج گرفت اما عرضه آن کاهش یافت که این مهم خود برای صنایع پایین دستی پتروشیمی که به نوعی برای تولید محصول نیاز به این مواد اولیه دارند به چالشی اساسی تبدیل شد که یکی از این صنایع نساجی است.

بحران کمبود مواد اولیه در بورس کالا

دکتر علیمردان شیبانی، مدیرعامل موکت همدان با گلایه از وضعیت عرضه محصولات پتروشیمی در بورس کالا گفت: ‌درحالی که شرکت‌های پتروشیمی موظف شده بودند که به تقاضای داخلی صنایع داخلی به طور تمام و کمال پاسخ دهند متاسفانه نرخ 15 سنت خوراک از سویی و تصمیم بورس مبنی بر افزایش سقف قیمت کارگزار از 5 به 10 درصد مزید برعلت شده که دیگر مواد اولیه کافی به دست ما نرسد چرا که عرضه کاهش یافته و هم اینکه با این تصمیم 10 درصد به نرخ مواد اولیه افزوده می‌شود. وی که از صنعتگران قدیمی در نساجی محسوب می‌شود، ‌اظهار داشت: دقیقا در بدترین زمان ممکن که در حال نزدیک شدن به شب‌های پایانی سال هستیم این وضع برای ما ایجاد شده و انبارهای ما از محصولات‌مان انباشته شده است. شیبانی اضافه کرد: اول عرضه محصولات پتروشیمی را کاهش می‌دهند و در قدم بعدی قیمت‌ها را 10 درصد هم افزایش می‌دهند در صورتی که در این مدت به ظرفیت خالی بسیاری از کارخانجات تولید‌کننده که به نوعی برای گردش چرخ تولیدشان وابسته به محصولات پتروشیمی هستند افزوده شده است. وی تاکید کرد: از یک ماه پیش تاکنون عرضه گرانول پلی پروپیلن گرید نساجی که یک ماده اولیه بسیار پرمصرف در صنعت نساجی محسوب می‌شود یکباره دربازار کمیاب شده است و قیمت آن چند درصد گران شده است و این خود عاملی است که به افزایش قیمت محصولات ما که 80 درصد از مواد اولیه پتروشیمی را مصرف می‌کند، منجر می‌شود.