اربعین حسینی احیای بینش دینی

مرتضی جوادی آملی

ضمن تعزیت و تسلیت فرارسیدن ایام اربعین حسینی(ع) به ساحت قدسی

حضرت بقیـه［‌الله الاعظم(ع) و جامعه اسلامی، ‌گرچه جامعه ما همواره 

با مکتب ارزشمند سالار شهیدان آشناست .

و در طول سال در هر زمان و مکانی بر

اساس شعار ارزشمند «کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا» قرابت فکری

و روحی را با حضرت اباعبدالله(ع) احساس می کند، اما در ماه محرم و

صفر اهتمام و شور و نشاط فوق‌العاده‌یی برای احیا، تعظیم و تکریم

قیام و نهضت حسینی(ع) دارند. ولیکن بسیار شایسته است که جامعه

 حسینی و مراکز مذهبی هرسال این تفکر و بینش را نو و به‌روز کرده

 و با غنا بخشی به آن قدرت و قوت علمی و معرفتی بیشتری به آن

ارزانی دارند و البته ثمرات و نتایج بیشتری را از این نهضت ارزشمند

مطالبه خواهند کرد. هیچ بحثی در عظمت عاشورا و نقش فوق‌العاده

اباعبدالله(ع) و یاران‌ایشان در احیای سنت‌های الهی و نبوی(ص)

نیست و هیچ سخنی و بحثی پیرامون تاثیر این حرکت برای از بین

 بردن انحرافات و بدعت‌ها و تحریف‌هایی که از سوی دستگاه جور

 و نظام ظلم به وجود آمده بود نیست، از سوی دیگر می توان با

قاطعیت ادعا کرد تمام حرکت‌هایی که بعد از نهضت عاشورا به

وقوع پیوست به‌گونه‌یی ملهم از این قیام و نهضت الهی بود که

 البته همچنان این آفتاب عالمتاب اثر خود را داشته و دارد همان‌طور

که جامعه اسلامی ما انقلاب و نهضت ارزشمند خود را بر اساس

 این الگو بنیان نهاده و همچنین هشت سال دفاع مقدس خویش

را بر اساس این نمونه بی نظیر سامان داده، بدون تردید

موفقیت‌های خویش را مدیون نهضت عاشورا می‌داند.

تردیدی نیست که خداوند متعال این نهضت را به‌ عنوان گنجینه‌یی

الهی و ذخیره‌یی آسمانی برای امت اسلام قرارداد تا بر اساس

آن جامعه اسلامی معرفت و شناخت شایسته‌یی از دین بیابد

و ابهامات و تیرگی‌هایی که ممکن است خواسته یا نا خواسته

در مسیر معرفت نسبت به دین یا ارادت به آن پدید‌ آید را بهتر

بیابد و مشکلات و دشواری‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی

 و دینی خویش را در سایه این مصباح هدایت و سراج سعادت

 بر طرف کند، آن را فراسوی خویش بنگرد و در پرتو آن رهایی

جامعه از بار ظلم و عار ستم را صلا دهد. توجه به این نکته اساسی

و کلیدی خصوصا برای متولیان امر فرهنگ و دین به ویژه اشخاصی

 که در جهان کنونی به نقش و اهمیت فرهنگ واقفند بسیار ضروری

 می‌نماید که این نهضت و جنبش اختصاصی به طیف یا گروه یا فرقه

 خاصی نداشته و ندارد و اگر حتی تاکنون این نهضت با زبان شیعه

 قرائت می شد اکنون باید آن را برای جهان و عالم اسلام بلکه برای

دنیای بشری با زبانی که قابل فهم برای جامعه جهانی باشد خوانش

 کرد و از این‌رو لازم است جهان و نیازهای آن و دغدغه‌ها و مطالبات

 آن را به درستی دانست و برابر آن نسخه مناسب و سازگار ارایه

کرد. اما نگرش پاره‌یی از افراد نسبت به نهضت اباعبدالله(ع) به

عنوان هدف و مقصد آنان را بر آن داشته تا تمام تلاش و همه

کوشش خویش را مصروف مصیبت و عزای حسینی(ع) کنند

و این قیام جهانی را در حد حزن و اندوه نگاه داشته و کاهش

 دهند. شعارها، جلسات و عزاداری آنها صرفا به عزا و ماتم

منتهی شود و بلاغ سعی‌شان این است که تراژدی کربلا و

قصه پر غصه عاشورا در اوج غم و حزن باقی بماند و با مراثی،

 سینه‌زنی و... این حادثه دلخراش به عنوان یک جریان غمناک

 زنده نگاه داشته شود. تکرار و تاکید این نکته ضروری می‌نماید

 که به باور همه ارادتمندان به ساحت اهل بیت(ع) مصیبت

اباعبدالله الحسین(ع) بزرگ‌ترین مصیبت عالم است و احیای

 مصایب آن حضرت و اهل بیت(ع) و حوادث سنگینی که بر آنها

 رفته از فضایل و امتیازات جامعه شیعی است، اما اینکه تمام توجه

و تلاش در جهت احیای این مصایب صرف و هزینه و از جهات عمده

 و اصلی این نهضت غافل شود، موجب وهن و مایه فروکاستن قیام

حسینی است در واقع راه را با هدف اشتباه گرفتن و هدف را قربانی

 وسیله قرار دادن است. بر اساس روایات نورانی و احادیث سبحانی

باید این مصایب را زنده نگه داشت و بر آن گریست، اما نباید آن را به

 عنوان هدف غایی و مقصد نهایی تلقی کرد، بلکه اقدام به عزاداری

 و انجام فعالیت‌های مربوط به آن به‌ معنای ابزاری برای شناسایی

و معرفی این نهضت به جهان و ارایه آن به آحاد جامعه انسانی و

اسلامی است. آن دسته از افرادی که مصایب عاشورا و ماتم کربلا

را هدف دانسته و تمام تلاش‌شان این است تا حوادثی را که به‌

عنوان غم و مصیبت وجود دارد زنده نگاه دارند و از جهات دیگر و

اهداف عمده آن سر باز زنند، چنین نگاهی به عاشورا نگاهی 

ناقص بلکه ناصواب است.
ذکر مصایب سالار شهیدان کربلا(علیه‌السلام) بدون توجه به

فلسفه قیام آن حضرت(ع) و نوع بینشی که اباعبدالله(علیه‌السلام)

بنیان نهادند هرگز کمال تلقی نشده بلکه به دور از اندیشه عاشورایی

 و انگیزه کربلایی است، زیرا اراده اهل بیت(ع) بر آن بود که مصایب‌شان

همواره تازه باشد تا انگیزه‌ها و اهدافی که برای این نهضت وجود داشته

زنده، روشنگر و کار ساز باشد. بی توجهی به اندیشه متعالی نهضت و

بی‌عنایتی به بینش عمیق نهفته در قیام حسینی(ع) بی‌محتوا

دانستن نهضت و بی قوام شناختن آن را در پی خواهد داشت.

 همگان باید بدانیم که عاشورا برای عاشورا نیست و کربلا برای

 کربلا نخواهد بود، عاشورا برای روشنایی بخشیدن به جهان و کربلا 

برای زنده نگه داشتن دین است.

منبع:روزنامه اعتماد